Een Groene Pet Die Nooit Zwijgt: In Memoriam Erik Geenen

Gisteren bereikte ons het droevige nieuws dat Erik Geenen, de man met het iconische groene petje, op 66-jarige leeftijd is overleden. Voor velen was Erik een beleggersactivist, een luis in de pels van de financiële elite, een man die aandeelhoudersvergaderingen deed daveren. Voor mij was hij bovenal een goede kennis, een man met een hart van goud en een onwrikbare overtuiging dat rechtvaardigheid moest zegevieren. Met zijn overlijden verliest België een unieke stem, maar zijn strijd – tegen corruptie bij de Nationale Bank van België (NBB) en voor gerechtigheid voor zijn vermoorde vriend Yannick Verdyck – mag niet verstommen. Met deze column wil ik Erik eren en zijn nalatenschap levend houden.

De strijd tegen de plundering van het Belgische goud

Erik Geenen werd vooral bekend als de man die met zijn scherpe vragen en onversaagde houding de bestuurders van de Nationale Bank van België het vuur aan de schenen legde. Zijn belangrijkste strijd draaide rond de verkoop van het Belgische goud, een zaak die hij als een regelrechte schande bestempelde. Om te begrijpen waarom dit zo belangrijk was, moeten we terug naar de jaren 80 en 90. België bezat toen een indrukwekkende goudvoorraad van ongeveer 1.300 ton, een van de grootste ter wereld. Dit goud was geen eigendom van de Belgische staat, maar van de Nationale Bank van België, een naamloze vennootschap (NV) met aandeelhouders, waaronder private investeerders. Volgens de statuten van de NBB moesten de opbrengsten van eventuele verkopen dus ten goede komen aan de bank en haar aandeelhouders, niet aan de staat.

In de jaren 90, onder druk van de Maastricht-normen om begrotingstekorten te verkleinen en toe te treden tot de eurozone, besliste de Belgische regering om een groot deel van deze goudvoorraad te verkopen. Dit leek op het eerste gezicht een logische stap om de overheidsfinanciën op orde te brengen, maar volgens Geenen was het niet alleen onverstandig, maar ook onwettig. Het goud behoorde toe aan de NBB, en de opbrengsten hadden binnen de vennootschap moeten blijven, bijvoorbeeld om de reserves te versterken of dividenden uit te keren aan aandeelhouders. In plaats daarvan gingen de miljarden aan opbrengsten rechtstreeks naar de staatskas, wat Geenen bestempelde als pure diefstal.

Tegen 2025 was meer dan 80% van de Belgische goudvoorraad verkocht, waarbij de NBB nog slechts zo’n 227 ton overhield. De financiële schade is enorm. Op basis van historische goudprijzen en schattingen zou het verkochte goud vandaag meer dan 100 miljard euro waard zijn geweest, een fortuin dat de NBB en haar aandeelhouders had kunnen versterken. In plaats daarvan werd het gebruikt om kortetermijnbegrotingen te dichten, met als gevolg dat de NBB en haar investeerders verarmd achterbleven. Geenen zag dit als een verraad van vertrouwen, een symptoom van de systematische corruptie onder de Belgische politieke en financiële elite. Hij was van plan deze kwestie opnieuw aan te kaarten op de aandeelhoudersvergadering van de NBB volgende week maandag, maar zijn vroegtijdige dood betekent dat anderen nu de fakkel moeten overnemen.

Een stem voor de stemlozen: Yannick Verdyck

Eriks activisme beperkte zich niet tot financiële kwesties. De afgelopen jaren werd hij een felle pleitbezorger voor gerechtigheid in de zaak van zijn goede vriend Yannick Verdyck, een 36-jarige goud- en zilverhandelaar die op 28 september 2022 in Merksem werd gedood door een antiterreureenheid van de Belgische politie. Verdyck, die geen strafblad had, werd in zijn eigen huis doodgeschoten tijdens een inval in het holst van de nacht door een Franstalig team van de Speciale Eenheden (DSU). De autoriteiten beweerden dat Verdyck een aanslag plande en bestempelden hem als een “extreemrechtse” bedreiging, maar deze beschuldigingen bleken later ongefundeerd. Er liepen geen aanklachten tegen hem, en de afschildering in de media van Verdyck als een gevaarlijke complotdenker was, in de woorden van Geenen, een “tweede moord” – een karaktermoord om de moord te rechtvaardigen.

Geenen was kapot van Verdycks dood. Hij geloofde dat de inval een grove overschrijding van bevoegdheden was, mogelijk bevolen om een man het zwijgen op te leggen die, net als Geenen, het establishment in vraag stelde. De verantwoordelijke minister, Annelies Verlinden (CD&V), destijds minister van Binnenlandse Zaken en nu minister van Justitie, heeft nooit een bevredigende uitleg gegeven. Geenen ging bijna dagelijks naar X om antwoorden en excuses te eisen, maar Verlinden zweeg in alle talen. Berichten op X weerspiegelen de frustratie van het publiek, waarbij sommigen Verdycks dood een “staatsuitvoering” noemen en Verlindens stilzwijgen een doofpotaffaire. Het feit dat Verlinden nu het justitiesysteem overziet, is, zoals Geenen opmerkte, een bittere ironie voor de familie van Verdyck, die nog steeds op zoek is naar afsluiting.

Het gebrek aan verantwoording in de zaak-Verdyck voedde Geenen’s vastberadenheid. Hij zag het als een ander voorbeeld van de corruptie en straffeloosheid waartegen hij al decennia vocht. Zijn berichten op X, vaak getagd met #jesuisyannick, waren een oproep tot actie, waarin hij anderen aanspoorde om de druk op te voeren. Het feit dat Geenen nu is overleden, laat een grote leegte achter, maar zijn smeekbede om anderen zijn strijd voort te zetten, moet worden gehoord.

Een erfenis van moed

Erik Geenen was meer dan een lastpak op aandeelhoudersvergaderingen. Hij was een man die het aandurfde om de waarheid te spreken tegen de macht, of hij nu de goudverkopen van de NBB aan de kaak stelde of gerechtigheid eiste voor een gevallen vriend. Zijn groene pet, met daarop “NBB4EVER”, was een symbool van zijn verzet, een herinnering dat één persoon het verschil kan maken. In 2008 wist hij wereldberoemd de verkiezing van Etienne Davignon tot voorzitter van Fortis te dwarsbomen, een moment dat zijn wereldwijde reputatie als onverschrokken activist bevestigde.

Ik had het voorrecht om vorige maand met Erik te spreken in mijn podcast, Steven spreekt. Als je die aflevering beluistert, hoor je de warmte, passie en overtuiging in zijn stem. Hij was een man die zijn waarden leefde, die niet vocht voor persoonlijk gewin maar voor wat juist was. Zijn verhalen over het confronteren van bedrijfsgiganten en corrupte ambtenaren waren meeslepend, maar hij bleef bescheiden, altijd klaar om een lach of een vriendelijk woord te delen.

Eriks dood is een groot verlies, maar zijn erfenis is een oproep tot actie. De strijd tegen de goudverkopen van de NBB en de zoektocht naar gerechtigheid voor Yannick Verdyck moeten doorgaan. We hebben meer mensen nodig met Eriks moed om corruptie te bestrijden, om de moeilijke vragen te stellen en om te weigeren zich te laten het zwijgen opleggen. Laten we hem eren door verder te gaan waar hij ophield, en ervoor te zorgen dat zijn groene petje een symbool blijft van verzet en waarheid.

Steven Arrazola de Oñate