Boekbespreking: The Fourth Industrial Revolution

Alles vergeht, Wahrheit besteht

Het boek van Schwab dat ik vandaag bespreek, The Fourth Industrial Revolution, is gepubliceerd in 2016. De paginering in mijn bespreking verwijst naar de pdf-uitgave omdat die voor iedereen toegankelijk is via volgende link: https://law.unimelb.edu.au/__data/assets/pdf_file/0005/3385454/Schwab-The_Fourth_Industrial_Revolution_Klaus_S.pdf

De boekuitgave is van 2017 en is anders gepagineerd.

Dat dit boek vier jaar voor Covid-19: The Great Reset verschenen is, toont aan dat de plannen voor de Grote Herstart al lang klaarlagen vóór de seizoensgriep van 2019-2020 opgeblazen werd tot wereldramp. Het is volgens Schwab immers de Vierde Industriële Revolutie die De Grote Herstart noodzakelijk maakt en daartoe vormde, zoals ik in mijn bespreking van Covid-19: The Great Reset duidelijk heb gemaakt, de zogenaamde pandemie de nauwkeurig voorbereide en perfect georkestreerde ‘toevallige’ aanleiding.

De Eerste Industriële Revolutie heeft – aldus Schwab – plaatsgevonden ‘from about 1760 to around 1840’ (11) en werd mogelijk gemaakt dankzij de beheersing en de aanwending van stoom. Denk maar aan weefgetouwen, stoomschepen en tal van machines die aangedreven konden worden door stoom. Of aan de stoomlocomotief met de daaruit voortvloeiende aanleg van spoorwegen en de daar weer uit voortkomende transportmogelijkheden. De Eerste Industriële Revolutie is, kort gezegd, die van stoom en mechaniek.

Elektriciteit heeft de Tweede Revolutie mogelijk gemaakt. Die startte volgens Schwab ‘in the late 19th century and into the early 20th century’ (11). Mede dankzij de lopende band (‘assembly line’) werd massaproductie mogelijk.

De Derde Industriële Revolutie is begonnen in de jaren zestig van de vorige eeuw. Het is de computer- en digitale revolutie omdat ze te danken is aan de ontwikkeling van ‘semiconductors, mainframe computing (1960s), personal computing (1970s and 80s) and the internet (1990s)’ (11).

Elke Revolutie is kunnen ontstaan dankzij de mogelijkheden die door de vorige gecreëerd waren en dat geldt ook voor de Vierde, die niet mogelijk zou zijn geweest zonder de ‘elektrische’ Tweede, en vooral niet zonder de ‘digitale’ Derde. De Vierde Industriële Revolutie onderscheidt zich van de vorige door de capaciteit om tussen een groot aantal van elkaar losstaande zaken verbanden te leggen (het zogenaamde ‘Internet of Things’), om dat te doen met een fenomenale snelheid die tot voor kort ondenkbaar was, én om daarbij vooruitgang te boeken aan een zo duizelingwekkend tempo dat niemand met enige zekerheid kan voorspellen wat de toekomst nog zal brengen. (109)

Net als in The Great Reset van 2020 zingt Schwab in dit boek de lof van de technische vooruitgang als sleutel tot een utopische wereld zonder armoede, met een propere natuur, en vrijheid en geluk voor iedereen. Ziehier een kleine bloemlezing: ‘to make the world a better place’ (9), ‘the consumer seems to be gaining the most’ (16), ‘all of this links to well-being’ (26), ‘to the benefit of all’ (27), ‘having a positive impact on the environment’ (59), ‘the fourth industrial revolution offers significant opportunities for the world’ (63), ‘I am convinced that the fourth industrial revolution has the potential to address [= aanpakken] – and possibly solve – the major challenges that the world currently faces’ (105). Maar net als bij het vorige boek, rijst de vraag of al die mooie woorden gemeend zijn. De achterliggende bedoeling blijft immers – aldus Salman, de auteur van het kleine boekje uit onze vorige bespreking – een ‘poging van de elites en hun technocraten om [...] gezondheidscontrole [...], controle over het klimaat, controle over het onderwijs, controle over de voedselproductie, controle over de menselijke voortplanting, beheersing van sociale onrust en controle over het geld tot stand te brengen. Dit is de schepping van een wereldwijde machtspiramide.’ (54) Ik concludeer met hem: ‘In de door de Davos-elite geplande reset wordt de democratie, voor zover die nog bestaat, vervangen door een oligarchie (het heersen van enkelen).’ (55)

Na een historische situering staat Schwab in dit boek stil bij wat hij noemt: ‘Drivers’. Dat zijn de ‘various technologies that will drive the fourth industrial revolution’. Die verdeelt hij in fysieke, digitale en biologische ‘drivers’. Fysieke ‘drivers’ zijn bijvoorbeeld autonome voertuigen, 3D-printing, robotica en nieuwe materialen. De voornaamste digitale ‘driver’ is het Internet of Things (IoT): ‘the relationship between things (products, services, places, etc.) and people that is made possible by connected technologies and various platforms’ (22). In de komende jaren zullen huizen, kleding, steden, transporten, energienetwerken en productiemethodes allemaal met elkaar verbonden worden. Ook het menselijk gedrag zal op die manier gemonitord worden: ‘In the near future, similar monitor systems will also be applied to the movement and tracking of people’ (22). Dat laatste gebeurt nu al volop in China met behulp van gezichtsherkenning. Biologische ‘drivers’, ten slotte, zijn vooral te vinden in de genetica. De genetische manipulatie die ons in de toekomst te wachten staat en gedeeltelijk al een feit is, zal van planten en dieren uitgebreid worden naar ‘the cells of adult organisms including humans’ (25).

Schwab jubelt bij de fantastische voordelen die deze drivers, vooral de biologische, de mensheid zullen bieden. Bijvoorbeeld door koeien genetisch zo te manipuleren dat er in hun melk een ‘blood-clotting element’ (25) komt te zitten waarmee hemofiliepatiënten hun voordeel kunnen doen. (Of dat ook beter zal zijn voor niet-hemofiliepatiënten vernemen we niet.) De ‘very genetic code of future generations’ zal gewijzigd (kunnen) worden, en ‘designer babies’ zullen door manipulatie van ‘the human genome within viable [= levensvatbaar] embryos’ (26) geen science fiction meer zijn.

Aan het slot van dit deel volgt het resultaat van een enquête (30) met achthonderd participanten over eenentwintig ‘tipping points’[1] of ‘kantelpunten’ (28). 91,2 % van de deelnemers aan de enquête is ervan overtuigd dat 10 % van de bevolking in 2025 kleding zal dragen die verbonden is met het internet. 85,5 % gelooft dat hetzelfde geldt voor brillen. 81,7 % is er zeker van dat in 2025 de eerste inplantbare mobiele telefoons te koop zullen zijn. Enzovoort. De deelnemers hebben gelijk, want Schwab en zijn kompanen willen al die ‘tipping points’ uiterlijk 2025 werkelijkheid zien worden.

In het voorlaatste deel van zijn boek behandelt Schwab de impact van de Vierde Industriële Revolutie op de volgende vijf domeinen: economie, business, nationaal en wereldbestuur, maatschappij en individu. Zoals gezegd, zal de impact van de Vierde Industriële Revolutie zo ingrijpend zijn dat de economische, sociale en culturele gevolgen ‘are almost impossible to envisage [= voorstellen]’ (31).

In het deel over nationaal en wereldbestuur (National and Global, 61) is een paragraaf gewijd aan ‘Governments’. Daarin duikt opnieuw het plan op om bestaande regeringen en naties aan de kant te schuiven ten voordele van een werelddictatuur van niet-verkozen leiders die zichzelf uitverkoren achten. Dat staat er vanzelfsprekend niet zo expliciet als ik het nu formuleer, maar voor wie tussen de regels leest, wordt het duidelijk genoeg in zinnen als: ‘Governments must also adapt to the fact that power is also shifting from state to non-state actors, and from established institutions to loose networks’ (66) en ‘Governments, in their current form, will be forced to change as their central role of conducting policy increasingly diminishes’ (67).

The Fourth Industrial Revolution wordt afgesloten met een ‘Appendix’, die een derde van het boek beslaat. Schwab bespreekt hierin de eenentwintig ‘tipping points’ uit de reeds genoemde enquête, vermeerderd met twee. Hij noemt ze nu ‘shifts’. Passeren onder meer de revue: digitale implanttechnologie (in het menselijk lichaam), kleding met ingeweven internet, de verbinding van woningen met het internet (er komen zelfs intelligente deuren en ramen), robotica met groot verlies aan werkgelegenheid, ook in jobs waarin je dat niet zou verwachten: advocaten, dokters, journalisten, boekhouders, verzekeraars (39) en zelfs schrijvers (43) zullen ‘[s]ooner than most anticipate’ (39) gedeeltelijk of volledig verdwijnen. Er bestaan al ‘smart tattoos’ die functioneren als ingeplante chips. Proteus Biomedical en Novartis hebben slimme, biologisch afbreekbare pillen ontwikkeld die een ‘digital device’ bevatten dat informatie doorstuurt naar je iPhone over hoe je lichaam op die pillen reageert. Er bestaan volledige computers die kleiner zijn dan een zandkorrel (‘smart dust’) en die zo je lichaam in kunnen. (110-111) Er komen ‘smart cities’ waarin alles via camera’s en sensoren geregistreerd zal worden en die dankzij artificial intelligence (AI) volledig digitaal bestuurd zullen worden. (131-132)

Schwab beschrijft uitvoerig van iedere ‘shift’ de mogelijke positieve én negatieve impact, alsook die gevolgen waarover we nog in het ongewisse zijn. Hoewel hij dus ook oog heeft voor de negatieve impact van de Vierde Industriële Revolutie, zoals jobverlies, aantasting van de privacy en van de lichamelijke integriteit (door inplanting), en hoewel hij stilstaat bij de gigantische ethische vragen die dat alles oproept, blijft hij er rotsvast van overtuigd dat de mens van de toekomst dankzij de Vierde Revolutie vrijer en gelukkiger zal zijn.

Schwab heeft natuurlijk gelijk wanneer hij stelt dat de digitale (r)evolutie onomkeerbaar en onstuitbaar is. Hij heeft ook gelijk wanneer hij vaststelt dat de verwezenlijkingen van de technologie en meer in het bijzonder die van artificiële intelligentie nieuwe mogelijkheden hebben gecreëerd en in grote mate al fysiek deel zijn gaan uitmaken van ons lichaam. Bekijk maar de jongeren die versmolten zijn met hun iPhone en van wie de digitale wereld via oortjes, koptelefoons en polshorloges in feite al bezit heeft genomen en zelfs haast een fysiek onderdeel is geworden van hun lichaam. De stap naar implantaten is klein, zal binnenkort worden gezet en wellicht zullen velen die stap toejuichen, want dan hebben ze hun handen vrij. De vraag is echter of de mensheid daar zoveel gelukkiger van zal worden, met als bijkomende overweging dat velen niet in dat geluk zullen kunnen delen want de helft van de wereldbevolking beschikt niet over een mobiele telefoon en 90 % van de bevolking van lageloonlanden en 60 % van de bevolking wereldwijd zijn niet online. (74)

Het meest verontrustende aan dit boek vind ik de probleemloze evidentie waarmee Schwab de fysieke en digitale wereld ‘fuseert’ met de biologische (7, 15, 43, 45, 60, 63,79): ‘The convergence of the physical, digital and biological worlds [...] is at the heart of the fourth industrial revolution’ (63); ‘the fusion of the physical, digital and biological worlds’ (79); ‘Some designers and architects are already mixing computational design, additive manufacturing [= 3D printing], materials engineering and synthetic biology to pioneer systems that involve the interaction among micro-organisms, our bodies, the products we consume, and even the buildings we inhabit.’ (15, Ik cursiveer)

In het Internet of Things (IoT) wordt de mens een ding zoals alle dingen en kan hij naar believen gecontroleerd en gemanipuleerd worden, iets wat vandaag de dag al volop bezig is. Weinig mensen beseffen bijvoorbeeld dat de nieuwe digitale straatlampen veel meer zijn dan lampen. Het zijn controlerende computers zoals je kunt zien in dit filmpje waarin zo’n lamp gedemonteerd wordt: https://youtu.be/Bv-Jyq4INcY. Ik verzin dit niet en het is ook geen fantasie of complotdenken. Schwab schrijft het zelf: ‘Next-generation LED street lights can act as a platform for a host of sensing technologies that collect data on weather, pollution, seismic activity, the movement of traffic and people, and noise and air pollution.’ (76)

Ook zinnen als de volgende creëren wat mij betreft reden tot ongerustheid (ik cursiveer): ‘the new technology revolution, which entails nothing less than a transformation of humankind’ (5); ‘As human beings and as social animals, we will have to think individually and collectively about how we respond to issues such as life extension, designer babies, memory extraction and many more’ (93); ‘We may see designer babies in the near future, along with a whole series of other edits [= een hele reeks andere aanpassingen] to our humanity – from eradicating genetic diseases to augmenting human cognition.’ (93-94)

The Fourth Industrial Revolution is een concreter boek dan Covid-19: The Great Reset, maar het bevat veel overtollige woorden en herhalingen. Wie een overzicht wil van de praktische gevolgen van The Great Reset en van de Fourth Industrial Revolution, kan beter het boek lezen dat we de volgende keer zullen bespreken: Shaping the Future of the Fourth Industrial Revolution. A Guide to Building a Better World uit 2018.

[1] Een ‘tipping point’ is in de marketingwereld ‘het kantelpunt waarop een product, evenement of verschijnsel niet langer marginaal is, maar een substantiële omvang aanneemt, waardoor het niet meer weg te denken is. [...] Een ander kenmerk van een tipping point kan zijn dat een ontwikkeling bij het bereiken van dat punt niet meer te stoppen is.’ https://onlinemarketingagency.nl/marketingtermen/tipping-point/.

Em. dr. Prof. Philip Vermoortel